Geçmişi 3 binli yıllara dayanan telkari sanatı Mardin’de tarihe meydan okurcasına ayakta duruyor.
Kelime kökeni tel işçiliği anlama gelen ve amcasından devraldığı sanatı 35 yıldır ayakta tutan telkari ustası Gabriel Oktay, bu bunun Mardin ve Midyat bölgesinde daha çok işlenen bir el sanatı olduğunu söyledi. Süryani usta Gabriel Oktay, "Telkari sanatı 30 mikron ile 18 mikron arasındaki incelikle işlenen telef verilen yani tel işçiliğini verilen bir isimdir. Midyat’ta gümüş, Mardin’de ise altın yapılmıştır. Genelde bu sanatı Süryaniler yapmaktadır. Dönemin moda motifleri telkari modelini genişletmiştir. Bir dönem gelinler için gümüş kemer istenirdi. Eskiden gelin alındığı zaman gümüş kemer istenirdi. Gümüş kemer çok talep edilirdi. Bu yüzden telkari el işçiliği sanatı konusunda ilerleme kaydedildi. Halen de yapılmaya devam ediliyor" dedi.
Amca mirası olarak bu sanatı devam ettirdiğini dile getiren Oktay, "Mesleği öğrenmeye 8 yaşında amcamın yanında başladım. Şu an 45 yaşındayım ve hala bu sanatı devam ettirmekteyim. Amcam kuyumcu ustasıydı ondan öğrendim. Şimdi biz de gelecek nesillere aktarmaya çalışacağız. Bizim mesleğimiz biraz sabır isteyen bir iştir. Sabırsız insanların yapabileceği bir şey değil. Bayağı bir sabır gerekir. Arada sırada yaralanmalar oluyor ufak tefek dezavantajları var. Kimyasallar ile çalışıyoruz. İnsanın ruhuna iyi gelen bir sanat. Bu sanatı seven, bu sanatı işlemek isteyen insanlar hem sabırlı olmayı öğreniyor, hem insani ilişkilerde de daha iyi oluyor. Yani insanın ruhunu okşayan bir sanat diyebilirim" şeklinde konuştu.
El işi olması nedeniyle 40 yaş üstü turistlerin daha çok ilgisini çektiğini ifade eden Oktay, "Turistlerin ilgisini çekiyor fakat çok ince bir el sanatı olduğu için devamlı kullanmaya uygun takılar değil. O yüzden bazıları beğeniyor bazıları beğenmiyor. 40 yaş üstü müşterilerimiz daha çok telkari ince el sanatlarına önem verdikleri için daha böyle motifleri tercih ediyor. Döküm dediğimiz, el sanatı çok fazla gerektirmeyen tek bir kalıp halinde çıkarabilen modellerdir. Tabi ki onların da artık var olması gerekiyor. Çünkü günümüzde el sanatları artık aşırı maliyetli olduğu için çok yüksek fiyatlara çıkıyor. İnsanlar alamıyor" diye konuştu.
Yetiştirecek çırak bulamıyorlar
Çırak bulma konusunda sıkıntı yaşadıklarını söyleyen Oktay, "Çırak yetiştirmek artık çok güç. Günümüzde çocuklar maalesef sanata yönelmiyorlar. Sabır isteyen bir iş olduğu için herkes okuma peşinde. Herkes mühendis olursa, sanat yapacak kimse kalmaz. Üniversitenin çoğaltılması haricinde mesleki eğitimlere daha fazla önem verilmesi gerekiyor. Sadece telkari sanatında değil diğer sanatlar da çırak yetiştirecek insan bulunmuyor" dedi.